Yargılanmanın Yenilenmesi Nedir? CMK(311)

Yargılama sonunda ortaya çıkan kesin hükümde yanılgıların bulunduğunun sonradan anlaşılması üzerine başvurulan yasa yoludur. Yanlışlığın sonradan anlaşılması yargılama sırasında, elde olmayan delil ve olguların ortaya çıkmasıyla mümkün olacaktır. Yargılamanın yenilenmesi mahkemelerin kesinleşmiş son kararlarını ortadan kaldırmak amacını taşır. Yargılamanın yenilenmesi niteliği bakımından bir olağanüstü kanun yoludur.

Yargılamanın Yenilenmesi

Hükümlü lehine yargılamanın yenilenmesi nedenleri

CMK Madde 311 – (1) Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış bir dava, aşağıda yazılı hâllerde hükümlü lehine olarak yargılamanın yenilenmesi yoluyla tekrar görülür:

a) Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.

b) Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiği anlaşılırsa.

c) Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş ise.

d) Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılmış ise.

e) Yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkûm edilmesini gerektirecek nitelikte olursa.

f) Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya ceza hükmü aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi. Bu hâlde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir.^[136]

(2) Birinci fıkranın (f) bendi hükümleri, 4.2.2003 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararları ile, 4.2.2003 tarihinden sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvurular üzerine verilecek kararlar hakkında uygulanır.

İnfazın geri bırakılması veya durdurulması

Madde 312 – (1) Yargılamanın yenilenmesi istemi hükmün infazını ertelemez. Ancak mahkeme, infazın geri bırakılmasına veya durdurulmasına karar verebilir.

Yargılamanın yenilenmesine engel olmayan hâller

Madde 313 – (1) Hükmün infaz edilmiş olması veya hükümlünün ölümü, yargılamanın yenilenmesi istemine engel olmaz.

(2) Ölenin eşi, üstsoyu, altsoyu, kardeşleri yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilirler.

(3) İkinci fıkrada sayılan kişilerin yokluğu hâlinde, Adalet Bakanı da yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilir.

Sanık veya hükümlünün aleyhine yargılamanın yenilenmesi nedenleri

Madde 314 – (1) Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış olan bir dava aşağıda yazılı hâllerde sanık veya hükümlünün aleyhine olarak yargılamanın yenilenmesi yolu ile tekrar görülür:

a) Duruşmada sanığın veya hükümlünün lehine ileri sürülen ve hükme etkili olan bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.

b) Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek nitelikte olarak görevlerini yapmada sanık veya hükümlü lehine kusur etmiş ise.

c) Sanık beraat ettikten sonra suçla ilgili olarak hâkim önünde güvenilebilir nitelikte ikrarda bulunmuşsa.

Yargılamanın yenilenmesinin kabul edilmeyeceği hâl

Madde 315 – (1) Kanunun aynı maddesinde yer almış sınır içinde olmak üzere cezanın değiştirilmesi amacıyla yargılamanın yenilenmesi kabul edilemez.

(2) Hatanın giderilebilmesini sağlayacak başka bir yol varsa, yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez.

Bir suça dayanan yenileme istemlerinin kabulü koşulları

Madde 316 – (1) Bir suç iddiasına dayandırılan yenileme istemi, ancak bu fiilden dolayı kesinleşmiş bir mahkûmiyet hükmü verilmiş veya mahkûmiyeti gerektirecek nitelikte kuvvetli delil bulunmaması dışında bir nedenle ceza soruşturmasına başlanamamış veya sürdürülememişse kabul edilebilir. Bu madde, 311 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde yazılı hâlde uygulanmaz.

Yenileme istemi hakkında uygulanacak hükümler

Madde 317 – (1) Kanun yollarına başvurma hakkındaki genel hükümler, yargılamanın yenilenmesi istemi hakkında da uygulanır.

(2) Yargılamanın yenilenmesi istemi, bunun yasal nedenleri ile dayandığı delilleri içerir.

Yenileme isteminin kabule değer olup olmadığı kararı ve mercii

Madde 318 – (1) Yargılamanın yenilenmesi istemi, hükmü veren mahkemeye sunulur. Bu mahkeme, istemin kabule değer olup olmadığına karar verir.

(2) 303 üncü madde gereğince Yargıtayın doğrudan hüküm kurduğu hâllerde de hükmü vermiş olan mahkemeye başvurulur.

(3) Yargılamanın yenilenmesi isteminin kabule değer olup olmadığına dair olan karar, duruşma yapılmaksızın verilir.

Yenileme isteminin kabule değer görülmemesi nedenleri ve kabulü hâlinde yapılacak işlem

Madde 319 – (1) Yargılamanın yenilenmesi istemi, kanunda belirlenen şekilde yapılmamış veya yargılamanın yenilenmesini gerektirecek yasal hiçbir neden gösterilmemiş veya bunu doğrulayacak deliller açıklanmamış ise, bu istem kabule değer görülmeyerek reddedilir.

(2) Aksi hâlde yargılamanın yenilenmesi istemi, bir diyeceği varsa iki hafta içinde bildirmek üzere Cumhuriyet savcısı ve ilgili tarafa tebliğ olunur.^[137]

(3) Bu madde gereğince verilen kararlara itiraz edilebilir.

Delillerin toplanması

Madde 320 – (1) Mahkeme, yargılamanın yenilenmesi istemini yerinde bulursa delillerin toplanması için bir naip hâkimi veya istinabe olunan mahkemeyi görevlendirebileceği gibi; kendisi de bu hususları yerine getirebilir.

(2) Delillerin mahkemece veya naip hâkim tarafından veya istinabe suretiyle toplanması sırasında, soruşturmaya ilişkin hükümler uygulanır.

(3) Delillerin toplanması bittikten sonra Cumhuriyet savcısı ve hakkında hüküm kurulmuş olan kişiden iki haftalık süre içinde görüş ve düşüncelerini bildirmeleri istenir.^[138]

Yenileme isteminin esassız olmasından dolayı reddi, aksi takdirde kabulü

Madde 321 – (1) Yargılamanın yenilenmesi isteminde ileri sürülen iddialar, yeterli derecede doğrulanmaz veya 311 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 314 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yazılı hâllerde işin durumuna göre bunların önce verilmiş olan hükme hiçbir etkisi olmadığı anlaşılırsa, yargılamanın yenilenmesi istemi esassız olması nedeniyle duruşma yapılmaksızın reddedilir.

(2) Aksi hâlde mahkeme, yargılamanın yenilenmesine ve duruşmanın açılmasına karar verir.

(3) Bu madde gereğince verilen kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilir.

Duruşma yapılmaksızın yenileme isteminin incelenmesi

Madde 322 – (1) Hükümlü ölmüşse mahkeme yeniden duruşma yapmaksızın gerekli delilleri topladıktan sonra hükümlünün beraatine veya yargılamanın yenilenmesi isteminin reddine karar verir.

(2) Diğer hâllerde de mahkeme, bu hususta yeterli delil varsa Cumhuriyet savcısının uygun görüşünü aldıktan sonra duruşma yapmaksızın hükümlünün derhâl beraatine karar verir.

(3) Mahkeme beraat kararı ile beraber önceki hükmün ortadan kaldırılmasını da karar altına alır.

(4) Yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunan kimse isterse, gideri Devlet Hazinesine ait olmak üzere önceki hükmün iptaline ilişkin karar Resmî Gazete ile ilân olunacağı gibi mahkemenin takdirine göre diğer gazetelerle de ilân edilebilir.

Yeniden duruşma sonucunda verilecek hüküm

Madde 323 – (1) Yeniden yapılacak duruşma sonucunda mahkeme, önceki hükmü onaylar veya hükmün iptali ile dava hakkında yeniden hüküm verir.

(2) Yargılamanın yenilenmesi istemi hükümlünün lehine olarak yapılmışsa, yeniden verilecek hüküm önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır bir cezayı içeremez.

(3) Yargılamanın yenilenmesi sonucunda beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının verilmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararının tamamen veya kısmen infaz edilmesi dolayısıyla kişinin uğradığı maddî ve manevî zararlar bu Kanunun 141 ilâ 144 üncü maddeleri hükümlerine göre tazmin edilir.

Yargılamanın yenilenmesi başvuru süresi Ne Zamana Kadar Yapılması Gerekir ?

Yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulmak için herhangi bir süre şartı aranmamaktadır.

Yargılanmanın Yenilenmesinin Amacı ve Önemi

Hukukta her zaman maddi gerçeğe ulaşmak, adil bir karar vermek esastır. Ancak bazen, yargılama sırasında ortaya çıkmayan yeni bir delil, ya da sonradan anlaşılan bir hata, verilen kararın adil olmadığını gösterebilir. İşte bu gibi durumlarda, yargılanmanın yenilenmesi devreye girer. Böylece, yanlış bir mahkûmiyetin önüne geçmek veya haksız bir yargılamayla verilecek kararın düzeltilmesi mümkün olur. Ankara ceza avukatı olarak, bu tür başvuruların titizlikle ve profesyonelce hazırlanması gerektiğini düşünmektedir.
Yargılanmanın Yenilenmesi Hangi Durumlarda Mümkündür?
Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, yargılanmanın yenilenmesi ancak kanunda açıkça sayılan bazı nedenlerle istenebilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Mahkemede kullanılan bir belgenin sahte olduğunun sonradan anlaşılması,
• Tanık veya bilirkişinin yalan beyanda bulunduğunun ortaya çıkması,
• Hâkimin görevini kötüye kullandığının tespit edilmesi,
• Ceza hükmünün dayandığı bir hukuk mahkemesi kararının ortadan kalkması,
• Sanığın lehine olacak şekilde yeni bir delil veya olayın ortaya çıkması,
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin, verilen kararın insan haklarına aykırı olduğuna hükmetmesi.

Bu nedenler, genellikle hükümlü lehine kullanılır. Yani, bir kişi haksız yere mahkûm olduysa, bu yollarla yeniden yargılanma talep edebilir.

Hükümlü Aleyhine Yargılanmanın Yenilenmesi Nasıl Yapılır ?

Bazı istisnai durumlarda ise, yargılanmanın yenilenmesi hükümlü aleyhine de istenebilir. Ancak bu, sadece sahte belge, yalan tanıklık veya hâkimin görevini kötüye kullanması gibi çok sınırlı hallerde mümkündür. “Yeni delil” gibi bir sebep, hükümlü aleyhine kullanılamaz. Bu da sanık haklarının korunması açısından önemli bir ayrıntıdır.

Başvuru Nasıl Yapılır?

Yargılanmanın yenilenmesi talebi, kararı veren mahkemeye yazılı olarak yapılır. Mahkeme önce başvurunun ciddi olup olmadığını değerlendirir. Eğer başvuru yerindeyse, duruşma açılır ve yeni deliller incelenir. Ankara ceza avukatı, bu başvuruların usulüne uygun ve eksiksiz hazırlanmasına büyük özen gösterir.
Yenileme İsteminin Kabule Değer Görülmemesi Nedenleri ve Kabulü Halinde Yapılacak İşlemler Nelerdir?  CMK (319)
Maddedeki düzenlemeye göre, iki karar verilecek Ya istemin kabule değer görülmemesi sebebiyle reddine ya da istemin kabule değer görülmesi kararıdır.
Yargılamanın yenilenmesi istemi şu sebeplerden dolayı reddedilebilir:
-       Başvuru yasa da belirlenen şekilde yapılmamışsa
-       Yargılamanın yenilenmesini gerektirecek yasal hiçbir neden gösterilmemişse
-       Yargılamanın yenilenmesi istemini doğrulayacak deliller Aksi takdirde, yargılamanın yenilenmesi istemi bir diyeceği varsa yedi gün içinde bildirmek üzere Cumhuriyet Savcısı ve ilgili tarafa tebliğ olunur.
-       Bu madde gereğince verilen, red veya kabul kararları itiraza tabiidir

Yargılamanın Yenilenmesinde Yargılama Süreci Nasıl İlerler ?

Yargılama üç aşamada gerçekleşir. Bunlar; Davanın kabule iştigalinin araştırılması, delillerin toplanması ve son soruşturmanın yenilenmesi olarak adlandırılır.

İnfazın Durdurulması
Yargılanmanın yenilenmesi başvurusu yapıldığında, cezanın infazı otomatik olarak durmaz. Ancak mahkeme, başvurunun ciddi olduğunu düşünürse infazı durdurabilir. Bu da özellikle haksız yere cezaevinde olanlar için hayati bir fırsat sunar.

Yargılamanın yenilenmesi olağanüstü yasa yollarından biridir

Olağanüstü yasa yolları olağanüstü itiraz (m.308 ve 308/A) ve kanun yararına bozmadır (m.309-310). Hukukumuzda yargılamanın yenilenmesi hem hükümlü lehine (m.311), hem de aleyhine (m.314) kabul edilmiştir.

Yargılamanın yenilenmesi 311-323’üncü maddelerde düzenlenmiştir. Ancak kaç safha olduğu yasada açıkça belirtilmeyip, her maddede farklı bir boyutu düzenlenmiştir. Öğretide yargılamanın yenilenmesinin üç safhalı olduğu belirtilmekte ve bu safhalar,

1) Davanın kabule şayan olup olmadığı (m319);

    2) ilk soruşturma safhası (m.320-321);

    3) Son soruşturma safhasıdır (m.322-323)757

Ancak Anayasa Mahkemesi yargılamanın yenilenmesini dört safhalı kabul etmektedir. Anayasa Mahkemesine göre

, 5271 sayılı yasadan, "yargılamanın yenilenmesi isteminin dört aşamada incelenip karara bağlanması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu asamalar, yasada sayılan yargılama nedenlerinin ve bunların dayandığı delilleri içeren istemin kabule değer olup olmadığının incelenip karara bağlanması, istem kabule değer bulunduğu takdirde delillerin toplanması, bu işlem tamamlandıktan sonra istemin esassız olup olmadığının karara bağlanması, istem esassız olması noktasından reddedilmemiş ise yargılamanın yenilenmesine ve duruşmanın açılmasına karar verilmesi seklindedir".

Yargılamanın yenilenmesi, ancak kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış bir dava, uygulanabilir.

Hem lehe (m.311), hem aleyhe (m.314) yargılamanın yenilenmesi nedenleri tek tek sayılmıştır. Bu nedenler dışında bu yola başvurulamaz.

Bu yolla dava tekrar görülür. Önceki hükmün yerine yeni hüküm verilir.

Dolayısıyla kanun yararına bozmada olduğu gibi, yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen yeni hüküm adli sicil kaydına islenir (5352, m.4/2)759

Yargılamanın yenilenmesine konu hüküm, ister temyizden geçerek kesinleşsin, ister temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşsin fark etmez; maddede sadece kesinleşmiş hükümden söz edilmektedir.

Muhakemenin dirilmesi (m.173) ile yargılamanın yenilenmesi farklıdır (m.311 vd.). Muhakemenin dirilmesinde, kovuşturma öncesi, yani soruşturma evresinde uyuşmazlığın dolaylı biçimde çözümlenmesi söz konusudur.

Soruşturma evresinde muhakemenin kovuşturma evresine geçilmeden ve hatalı biçimde sonlandırılması esastır. Kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karara karşı yapılan itirazın reddedilmesi veya itiraz edilmemesi nedeniyle kesinleşme söz konusu olduğunda, bu karara karşı kanun yararına bozma yolu işletilerek, yeniden soruşturmanın kaldığı yerden sürdürülmesi söz konusudur.

Yargılamanın Lehe Yenilenmesi Nedenleri Nelerdir?

1-Sahte Belge

Duruşmada sanığın veya hükümlünün lehine ileri sürülen ve hükme etkili olan bir belgenin sahteliği anlaşılırsa, yargılamanın hükümlü veya sanığın aleyhine yenilenmesi mümkündür. Yani, duruşmaya getirilmiş ve huzurda tartışılmış (m.217/1), ortaya konulması reddedilmemiş (m.206), hukuka uygun olduğu kabul edilerek hükme esas alinmiş (Anayasa, m.38/6; CMK, m.217/2) ve bunların güvenilirliğine göre hüküm verilmiş ise, bu delillerden olan belgenin sahte olduğu (gerçek olmadığı) ispatlanmış ise, yargılanmanın yenilenmesi gerekir.

Duruşmada ortaya konan ve mahkumiyet kararına etkili olan bir belgenin

sahteliği anlaşılırsa, yenileme mümkündür

2-Yalancı Tanıklık

Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tank veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiği anlaşılırsa, yargılama yenilenir (m.311/1-b), Maddede düzenlenmemekle beraber, hükmün etkilenmesi bakımından, tercümanların da bilirkişi gibi kabul edilerek kıyas yoluyla bu hükme dahil edilmeleri savunulmaktadır. Maddede belirtildiği gibi bilirkişinin veya tanığın beyanlarının hükme esas alınması gerekmektedir. Bilirkişi veya tanığın duruşmada bulunup ancak hiçbir şekilde beyanı alınmamış ise hükme esas alınmadığı için yargılamanın yenilenmesi söz konusu değildir.

3-Hakimin Davayı Etkileyecek Şekilde Bariz Kusuru

Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş olmasını aranmıştır. Bu durumda karar vermiş olan hakimin fiilinin hükümlü veya sanığın lehine kusur içermesi gerekir.

4-Hukuk Mahkemesi Hükmü

Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılmış ise, bu durum yeniden yargılama nedeni olur.

5-Yeni Delil veya Olayın ortaya çıkması

Mahkumiyete konu olayla ilgili yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini veya daha hafif bir cezayı içeren yasa hükmünün uygulanması ile mahkum edilmesini gerektirecek nitelikte olursa, bu hal de yenileme nedenidir.

Yeni delil: "Hükümlü müdafinin yargılamanın yenilenmesi talebi üzerine yerel mahkemece, 5271 sayılı CMK’nin 311 vd. maddeleri uyanınca gerekli inceleme yapıldıktan sonra, ileri sürülen olay veya delilin yukarıda açıklandığı üzere "yeni" olmama-si nedeniyle ayni kanunun 319/1. maddesi gereğince yargılamanın yenilenmesi talebinin kabule sayan görülmeyerek reddedilmesine karar verilmesi gerekirken, bu inceleme yapılmadan dilekçeye ekli sonradan hatalı ölçümleme sonucu düzenlendiği anlaşılan bilirkişi raporuna itibar edilerek yargılamanın yenilenmesi talebinin kabule değer görülüp duruşmalı olarak yargılamanın yenilenmesi muhakemesine geçilmesi hatalı bir uygulama ise de; yerel mahkemece yürütülen yargılamanın yenilenmesi muhakemesinde talebe dayanak gösterilen raporun "yeni delil" niteliğinde olmadığı sonucuna ulaşılarak, talebin reddine ve önceki hükmün onanmasına karar verilmesi sonucu itibarıyla isabetlidir" (CGK., 2012/3-909, 2014/121,11.03.2014).

Yargılamanın Yenilenmesi Hükmün İnfazını Erteler mi ?

Kural olarak yargılamanın yenilenmesi istemi hükmün infazını ertelemez. Ancak bu kural kesin olmadığından, mahkeme başlamamış infazın ertelenmesine veya başlamış durdurulmasına karar verebilir. Mahkemenin somut durumlara göre takdir yetkisi vardır.

Yargılamanın Yenilenmesi Başvurusu Kimler için Yapılabilir?

  Hükmü infaz edilmiş olan bir kişi veya ölmüş olan bir kişi için yargılamanın yenilenmesi başvurusu yapılabilir. Yargılamanın Yenilenmesi süre koşuluna bağlanmadığı için bu nedenle yapılabilir. Bu konuda Ankara ceza avukatına başvurmanız önerilir.

Yargılamanın Yenilenmesi Başvurusunu Kim Yapabilir ?

Ölenin eşi,

Üstsoyu

Alt soyu

Kardeşleri

Bu kişilerin yokluğu halinde Adalet Bakanlığı da Yargılamanın Yenilenmesi başvurusu yapabilir

Yargılamanın Yenilenmesi Başvurusunda Aleyhe Olan Kısımlar Nelerdir?

     Sanık veya hükümlünün aleyhine yargılamanın yenilenmesi nedenleri kanunda lehe olan nedenlerden sayıca daha azdır.

Burada kanun koyucu 3 nedenden bahsetmiştir

1-Sahte Belge

2-Hakimin davayı etkileyecek şekilde bariz kusuru

3-Sanığın İkrarı

1-Sahte Belge

  Duruşmada sanığın veya hükümlünün lehine ileri sürülen ve hükme etkili olan bir belgenin sahteliği anlaşılırsa, yargılamanın hükümlü veya sanığın aleyhine yenilenmesi mümkündür. Yani, duruşmaya getirilmiş ve huzurda tartışılmış (m.217/1), ortaya konulması reddedilmemiş (m.206), hukuka uygun olduğu kabul edilerek hükme esas alinmiş (Anayasa, m.38/6; CMK, m.217/2) ve bunların güvenilirliğine göre hüküm verilmiş ise, bu delillerden olan belgenin sahte olduğu (gerçek olmadığı) ispatlanmış ise, yargılanmanın yenilenmesi gerekir.

Duruşmada ortaya konan ve mahkumiyet kararına etkili olan bir belgenin

sahteliği anlaşılırsa, yenileme mümkündür

2-Hakimin Davayı Etkileyecek Şekilde Bariz Kusuru

Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş olmasını aranmıştır. Bu durumda karar vermiş olan hakimin fiilinin hükümlü veya sanığın aleyhine kusur içermesi gerekir.

3-Sanığın ikrarı

Sanığın ikrarı konusunda 1412 sayılı Yasada "güvenilir ikrar" (1412,m.330/4) kabul edilmiştir. İkrar, inkârın zıddıdır .Ceza muhakemesi hukuk bakımından ikrar, itham veya isnat altında bulunan kimsenin, kendisine yöneltilen itham veya isnadı, suç oluşturan maddi olayın unsurlarını, bunun sonuçlarını bilerek açıklamasıdır. İkrar, bir kimsenin olayı ve bu olayda sanık olduğunu itiraf etmesidir.

İkrar konusunda Yargıtay; "sanığın diğer maddi delillerle doğrulanma yan ikrarına dayalı olarak esrar elde etmek amacıyla kenevir ekme suçundan mahkûmiyetine karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır (CGK 2014/10-81,2016/66, 16.02.2016), "bir kimsenin suçlu olmadığı halde kendisini suçlu sayması veya bir başkasının suçunu kabullenmesi mümkündür. O halde, ikrarın hangi aşamada gerçekleştiği ve özgür iradeye dayalı olup olmadığı, ikrarda bulunanın beyanın ciddiyetini ve bundan doğacak sonuçlar bilip bilmediği, ikrarın başkaca delillerle desteklenip desteklenmediği, hayatın olağan akışına uygun düşüp düşmediği, kuşkudan uzak ve belirliliğini zayıflatacak biçimde ikrardan dönülüp dönülmediği gibi hususlar da göz önünde bulundurulmak suretiyle, somut olaydaki ikrarın delil değeri ortaya konulmalı ve ispat sorunu bu şekilde çözümlenmelidir.

YARGITAY KARARI

Yargıtay 19. Ceza Dairesi, E. 2018/665 K. 2019/15627 T. 16.12.2019

19. Ceza Dairesi        2018/665 E. , 2019/15627 K.

Adalet Bakanlığı'nın 03/01/2018 gün ve 2017/12216 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava dosyası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 11/01/2018 gün ve KYB. 2018 / 2064 sayılı ihbarnamesi ile dairemize gönderilmekle okundu.

"(1) Mahkeme, yargılamanın yenilenmesi istemini yerinde bulursa delillerin toplanması için bir naip hâkimi veya istinabe olunan mahkemeyi görevlendirebileceği gibi; kendisi de bu hususları yerine getirebilir.

(2) Delillerin mahkemece veya naip hâkim tarafından veya istinabe suretiyle toplanması sırasında, soruşturmaya ilişkin hükümler uygulanır.

(3) Delillerin toplanması bittikten sonra Cumhuriyet savcısı ve hakkında hüküm kurulmuş olan kişiden yedi günlük süre içinde görüş ve düşüncelerini bildirmeleri istenir.",

"Yenileme isteminin esassız olmasından dolayı reddi, aksi takdirde kabulü" başlıklı 321. maddesi;

"(1) Yargılamanın yenilenmesi isteminde ileri sürülen iddialar, yeterli derecede doğrulanmaz veya 311 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 314 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yazılı hâllerde işin durumuna göre bunların önce verilmiş olan hükme hiçbir etkisi olmadığı anlaşılırsa, yargılamanın yenilenmesi istemi esassız olması nedeniyle duruşma yapılmaksızın reddedilir.

(2) Aksi hâlde mahkeme, yargılamanın yenilenmesine ve duruşmanın açılmasına karar verir.

(3) Bu madde gereğince verilen kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilir."

"Duruşma yapılmaksızın yenileme isteminin incelenmesi" başlıklı 322. maddesi;

"(1) Hükümlü ölmüşse mahkeme yeniden duruşma yapmaksızın gerekli delilleri topladıktan sonra hükümlünün beraatine veya yargılamanın yenilenmesi isteminin reddine karar verir.

(2) Diğer hâllerde de mahkeme, bu hususta yeterli delil varsa Cumhuriyet savcısının uygun görüşünü aldıktan sonra duruşma yapmaksızın hükümlünün derhâl beraatine karar verir.

(3) Mahkeme beraat kararı ile beraber önceki hükmün ortadan kaldırılmasını da karar altına alır.

(4) Yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunan kimse isterse, gideri Devlet Hazinesine ait olmak üzere önceki hükmün iptaline ilişkin karar Resmî Gazete ile ilân olunacağı gibi mahkemenin takdirine göre diğer gazetelerle de ilân edilebilir.",

"Yeniden duruşma sonucunda verilecek hüküm" başlıklı 323. maddesi;

"(1) Yeniden yapılacak duruşma sonucunda mahkeme, önceki hükmü onaylar veya hükmün iptali ile dava hakkında yeniden hüküm verir.

(2) Yargılamanın yenilenmesi istemi hükümlünün lehine olarak yapılmışsa, yeniden verilecek hüküm önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır bir cezayı içeremez.

(3) Yargılamanın yenilenmesi sonucunda beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının verilmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararının tamamen veya kısmen infaz edilmesi dolayısıyla kişinin uğradığı maddî ve manevî zararlar bu Kanunun 141 ilâ 144 üncü maddeleri hükümlerine göre tazmin edilir." hükümlerini amirdir.

Çözülmesi gereken uyuşmazlık; somut olayda yargılamanın yenilenmesi sebebi bulunup bulunmadığı değil, sanık hakkında önceden kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmü kuran hakim veya hakimlerin, sanığın yargılamanın yenilenmesi talebini sunduğu mahkemede halen görev yapmakta olmaları halinde; yargılamanın yenilenmesi yönündeki talebinin kabule değer olup olmadığına dair incelemeyi yapıp yapamayacaklarıdır. Ancak bunun için CMK'nin 23/3. maddesinde "yargılamanın yenilenmesi halinde..." şeklinde başlayan cümlenin, mevuzatta yer alan yargılamanın yenilenmesine dair usul hükümleriyle birlikte yorumlanması gerekmektedir.

Yukarıda yazılı mevzuat çerçevesinde; yargılamanın yenilenmesi halinde önceki yargılamada (yenilenmesi istenen yargılamada) görev alan hakimin aynı işte görev alamayacağı, bu durumun tarafsızlığını şüpheye düşürecek sebep olduğundan bahisle çekinmesi halinde, çekinme sebebinin uygun olup olmadığına dair inceleme sonucu merci tarafından bir karar verileceği düzenlenmiştir. Bu aşamada merci tarafından yapılacak olan inceleme; 23/3. maddesi gereği çekinen hakimin çekinme sebebinin uygun olup olmadığını değerlendirmekle sınırlıdır.

CMK'nin 318 ila 323. maddeleri arasında, yargılamanın yenilenmesini inceleyecek mahkemece yapılacaklar yer almaktadır. Buna göre; yargılamanın yenilenmesi isteminin hükmü veren mahkemeye sunulacağı, istemin kabule değer olup olmadığına aynı mahkemece karar verileceği hüküm altına alınmıştır. Yargılamanın yenilenmesi talebinin kabule değer görülmemesi halinde reddedileceği, kabule değer görülmesi halinde ise yine aynı mahkemece bu hususta alınacak kararın taraflara tebliğ edileceği, bu yönde alınacak kararlara karşı itiraz yolunun açık olduğu yazılıdır.

 Devam eden maddelerde; hükmü veren aynı mahkeme tarafından delillerin toplanmasına karar verileceği, toplanan deliller üzerinde yapılacak inceleme sonucu mahkemece istemin esaslı olup olmadığına; yargılamanın yenilenmesi talebinin esassız olması halinde reddine, istem esaslı ise bu sefer deliller üzerindeki inceleme sonucu yapılacak duruşmada önceki hükmün onaylanmasına veya hükmün iptaline ve yeni bir hüküm kurulmasına karar verileceği açıkça düzenlenmiştir.

Yargılamanın yenilenmesi talebinin kabule değer olup olmadığına karar veren mahkeme ile bu karar sonrasında gerek görürse delil toplayacak ve şartları varsa yargılamanın yenilenmesinin esaslı olduğu kanaatiyle yeni bir hüküm kuracak olan mahkemenin aynı olacağı, kabule değer olduğuna dair karar verildikten sonra esas incelemeyi yapacak mahkeme hakimlerinin değişebileceğine dair bir hüküm bulunmadığı görülmektedir.

Yargılamanın yenilenmesine dair usul hükümlerinde, gerek kabule değer kararı verecek gerekse işin esasını inceleyecek mahkeme hakimlerinin herhangi bir aşamada değişebileceğine veya bu süreçlerin birbirinden tamamen ayrı süreçler olduğuna dair açık bir hüküm bulunmaması karşısında; CMK'nin 23/3. maddesinde "yargılamanın yenilenmesi halinde önceki yargılamada görev yapan hâkim, aynı işte görev alamaz." hükmüyle, aslında yargılamanın yenilenmesinin kabule değer görülmesi ve devamla yapılacak usul işlemlerinin, önceden suçun işlendiğini sabit görerek verdiği mahkumiyet hükmüyle belirginleşen görüşünün etkisi altında kalması muhtemel bir mahkeme hakimi tarafından yapılmasının engellenmek istendiğinin kabulü gerekmektedir.

AİHS'nin "adil yargılanma hakkı" başlıklı 6. maddesi ile Anayasa'nın 9. maddesinde yazılı esaslar çerçevesinde; kurulan hüküm ve kararların adil olması için karar verecek yargı mercilerinin bağımsız ve hakimlerin tarafsız olmaları esastır. Hakimlerin tarafsızlığı; görev yaparken taraflara eşit mesafede bulunmaları, kendi kimliğinden, kişiliğinden ve önyargılarından sıyrılarak dava konusu üzerinde sadece kanunlara, hukuka ve vicdani kanaatlerine göre özgürce karar verebilmeleri anlamına gelmektedir. Hakimlerin sadece önlerine bir dava geldiğinde değil, henüz bir davaya bakmadan önce ileride verecekleri kararın adil olmayacağını düşündürecek (tarafsızlığını şüpheye düşürecek) biçimde davranışlarda bulunmamaları esastır.

Keza yargılamanın yenilenmesi talebinin kabule değer görülüp görülmemesine dair emsal nitelikte olan Yargıtay 2. Ceza Dairesinin 13.05.2015 tarihli, 2015/10207 E. 2015/10381 K. ve Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 03.05.2017 tarihli, 2017/16069 E. 2017/14146 K. sayılı kararları da aynı yöndedir.

Yukarıda açıklanmaya çalışılan mevzuat ve emsal kararlar ışığında; 5271 sayılı CMK'de yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulması halinde, esasen yargılamanın yenilenmesi talebinin kabule değer görülmemesi veya kabulü şeklinde iki farklı türde karar alınabileceği, bundan sonraki aşamalarda açıkça "yargılamanın yenilenmesine" dair bir karar verme süreci bulunmadığı, şayet Kanunda açıkça yazılı durumlar karşısında talep kabule değer görülürse, taraflara tebliğ, itiraz ve delil toplama sürecine girileceği, devamla talebin esaslı olup olmadığının inceleneceği ve sonuçta verilecek kararın mahiyetinin düzenlendiği görülmektedir. 5271 sayılı CMK'de, kanun yararına bozmaya konu merci kararında belirtildiği gibi açıkça "yargılamanın yenilenmesine" şeklinde bir karar türü bulunmaması, talebin kabule değer olup olmadığının ve şayet kabule değer görülürse yargılamayı yeniden yapacak olan mahkemenin ve dolayısıyla hakimlerinin de aynı olması gerekeceği, bu nedenle CMK'nin 23/3. maddesi hükmünün, gerek talebin kabule değer olup olmadığını inceleyecek, gerekse yeniden yapılacak yargılamayı yürütecek hakimleri kapsadığı anlaşılmakla,

 Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yukarıdaki nedenlerle yerinde görüldüğünden, Bakırköy 3. Ağır Ceza Mahkemesinin 25/10/2017 tarihli ve 2017/1114 değişik iş sayılı kararının 5271 sayılı CMK'nın 309/4-b maddesi uyarınca kanun yararına BOZULMASINA, yukarıda yazılı bozma nedenine göre müteakip işlemlerin mahallinde yeniden yapılacak inceleme sonucu bir karar vermek üzere yerine getirilmesine, 16.12.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

Sonuç ve Tavsiye
Yargılanmanın yenilenmesi, ceza hukukunda adaletin sağlanması için çok önemli bir mekanizmadır. Ankara’da ceza davalarında deneyimli bir Ankara avukat veya Ankara ceza avukatı ile çalışmak, bu sürecin doğru ve etkili şekilde yürütülmesini sağlar. Her aşamada profesyonel destek almak, hak kaybı yaşanmasının önüne geçer.

Kısacası:
Yargılanmanın yenilenmesi, adaletin tam olarak sağlanması için hukuk sistemimizin sunduğu önemli bir haktır. Eğer siz de böyle bir durumla karşı karşıyaysanız, Ankara’da alanında uzman bir ceza avukatından destek almanız, sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından büyük önem taşır.

Yargılamanın yenilenmesi süreci ve diğer ceza hukuku konularında daha fazla bilgi almak için 
Ankara Ceza Avukatı sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.