Ankara Avukat Rehberi: Ön Ödeme Nedir? Hangi Suçlar Ön Ödemeye Tabidir?

Giriş

Ceza yargılamasında, bazı suçlar için mahkemeye gitmeden, belirli bir miktarın ödenmesiyle yargılamanın sona erdirilmesi mümkündür. Bu uygulama, ön ödeme olarak adlandırılır ve hem yargı sisteminin iş yükünü azaltır hem de şüpheli/sanık açısından önemli avantajlar sunar. Özellikle Ankara avukat ve Ankara ceza avukatı arayışında olanlar için, ön ödeme kurumunun detaylarını bilmek büyük önem taşır. Bu makalede, ön ödemenin yasal dayanağı, kapsamı, hangi suçlarda uygulanabileceği, usulü ve sonuçları, güncel mevzuat ışığında ayrıntılı şekilde açıklanacaktır.

Ön Ödeme Nedir?

Ön ödeme, ceza yargılamasında belirli hafif suçlar için öngörülmüş, şüpheli veya sanığın belirlenen miktarı ödemesi halinde kamu davası açılmamasını veya açılmış davanın düşmesini sağlayan bir kurumdur. Bu sayede, mahkeme süreci yaşanmadan, ceza sorumluluğu ortadan kalkar. Ön ödeme, hem şüpheli/sanık hem de yargı sistemi için pratik ve hızlı bir çözüm sunar.

Yasal Dayanak: CMK m.75
Ön ödeme kurumu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 75. maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre:

• Sadece adli para cezası gerektiren veya kanunda öngörülen hapis cezasının üst sınırı 6 ayı aşmayan suçlarda ön ödeme uygulanabilir.
• Hapis cezası ve adli para cezası birlikte öngörülmüşse, her iki cezanın alt sınırları toplanarak ön ödeme miktarı belirlenir.
• Şüpheliye, Cumhuriyet savcısı tarafından tebligat yapılır ve 10 gün içinde belirlenen miktarı ödemesi istenir.
• Şüpheli talep ederse, bu miktar üç eşit taksitte ödenebilir. Taksitler birer ay arayla ödenir. Ancak, taksitlerden biri zamanında ödenmezse ön ödeme hükümsüz kalır ve soruşturma/kovuşturma devam eder.
• Ön ödeme yapılırsa, kamu davası açılmaz veya açılmışsa dava düşer.

6763 Sayılı Kanun’un Ön Ödeme Kurumuna Getirdiği Değişiklikler
6763 sayılı Kanun (Resmî Gazete: 24 Kasım 2016), Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 75. maddesinde önemli değişiklikler yapmıştır. Bu değişiklikler, ön ödeme kurumunun kapsamını genişletmiş ve uygulama usulünü güncellemiştir.

• Kapsamın Genişletilmesi: 6763 sayılı Kanun ile, ön ödeme kapsamına giren suçların sayısı artırılmıştır. Özellikle, bazı taksirli suçlar ve hafif nitelikteki suçlar ön ödeme kapsamına alınmıştır. Yasa, TCK’nın 75'inci maddesini değiştirerek, uzlaşma kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, yalnız adli para cezasını gerektiren veya kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı bir yıl aşmayan suçlar da ön ödeme kapsamına alarak, ön ödemenin kapsamını genişletmiştir.
• Tekrar Suç İşlenmesi: Ön ödeme teklif edilen failin, 5 yıl içinde tekrar ön ödeme kapsamındaki bir suçu işlemesi halinde, ön ödeme miktarının yarı oranında artırılması hükmü getirilmiştir.
• Kararların Kaydı: Ön ödeme yapılması halinde verilen kovuşturmaya yer olmadığı veya davanın düşmesi kararlarının, yalnızca yeni bir soruşturma veya kovuşturma sırasında dikkate alınmak üzere kaydedileceği düzenlenmiştir. Bu, ön ödemenin adli sicil kaydına işlenmemesi anlamına gelir.
• Usul ve Süreç: 6763 sayılı Kanun ile, ön ödeme teklifinin usulü ve ödeme süresi netleştirilmiştir. Şüpheliye yapılacak tebligat ve ödeme süresi (10 gün) açıkça düzenlenmiştir.
• Taksitlendirme: 6763 sayılı Kanun ile taksitlendirme imkanı doğrudan getirilmemiştir; bu imkan 7188 sayılı Kanun ile 2019’da eklenmiştir. Ancak, 6763 ile ön ödeme sürecinin daha sistematik ve şeffaf yürütülmesi sağlanmıştır.

Ön Ödeme Kapsamındaki Suçlar

Ön ödeme, yalnızca belirli suçlar için geçerlidir. Bunlar:

1. Sadece adli para cezası öngörülen suçlar
2. Örneğin, TCK m.182 (Çevrenin taksirle kirletilmesi) gibi suçlarda yalnızca adli para cezası öngörülmüştür.
3. Üst sınırı 6 ayı aşmayan hapis cezası öngörülen suçlar
4. Örneğin, TCK m.123 (Kişilerin huzur ve sükununu bozma) gibi suçlarda hapis cezasının üst sınırı 6 ayı aşmaz.
5. Adli para cezası ve kısa süreli hapis cezası birlikte öngörülmüşse
6. Her iki cezanın alt sınırları toplanarak ön ödeme miktarı belirlenir.

Örnek Suçlar:

• TCK m.182: Çevrenin taksirle kirletilmesi (yalnız adli para cezası)
• TCK m.171: Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması (adli para cezası veya kısa süreli hapis)
• TCK m.123: Kişilerin huzur ve sükununu bozma (adli para cezası veya kısa süreli hapis)
• TCK m.151/1: Mala zarar verme (basit hali, adli para cezası veya kısa süreli hapis)
• TCK m.183: Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması (adli para cezası veya kısa süreli hapis)

Not: Suçun nitelikli halleri veya ceza miktarının artması durumunda ön ödeme kapsamı dışına çıkılabilir. Ayrıca, bazı suçlar kanun gereği ön ödeme kapsamı dışında tutulmuştur.

Ön Ödeme Usulü ve Süreci

1. Tebligat:
2. Cumhuriyet savcısı, ön ödeme kapsamındaki suçlarda şüpheliye tebligat yapar ve ödemesi gereken miktarı bildirir.
3. Ödeme Süresi:
4. Şüpheli, tebligattan itibaren 10 gün içinde ön ödeme miktarını ödemelidir.
5. Taksitlendirme:
6. Şüpheli talep ederse, ön ödeme miktarı üç eşit taksitte ödenebilir. Taksitler birer ay arayla ödenir. Ancak, taksitlerden biri zamanında ödenmezse ön ödeme hükümsüz kalır.
7. Ödeme Yapılırsa:
   • Soruşturma aşamasında: Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir.
   • Kovuşturma aşamasında: Davanın düşmesi kararı verilir.
8. Ödeme Yapılmazsa:
9. Soruşturma veya kovuşturma kaldığı yerden devam eder.

Ön Ödeme Miktarı Nasıl Hesaplanır?

• Adli para cezası maktu ise: Kanunda belirtilen miktar ödenir.
• Adli para cezası gün esasına göre ise: Alt sınırdan hesaplanır. 2024 yılı itibariyle, adli para cezası için günlük tutar 100 TL olarak belirlenmiştir.
• Hapis cezası için: Her gün karşılığı 100 TL üzerinden hesaplanır.
• Hem hapis hem adli para cezası varsa: Her iki cezanın alt sınırları toplanır.

Ön Ödeme ve Uzlaştırma Arasındaki Fark

Ön ödeme ve uzlaştırma, ceza yargılamasında alternatif çözüm yollarıdır. Ancak, ön ödeme kapsamındaki suçlarda uzlaştırma hükümleri uygulanmaz. Yani, bir suç hem ön ödeme hem de uzlaştırma kapsamına giriyorsa, ön ödeme hükümleri önceliklidir. Bu durum, CMK m.253/3’te açıkça düzenlenmiştir.

Ön Ödemenin Sonuçları

• Kamu davası açılmaz veya açılmışsa dava düşer.
• Adli sicil kaydına işlenmez. Ancak, ön ödeme ile sonuçlanan dosyalar, yalnızca yeni bir soruşturma veya kovuşturma sırasında dikkate alınmak üzere kaydedilir.
• Kişisel hak talepleri, malın iadesi veya müsadere hükümleri saklıdır. Yani, mağdurun tazminat hakkı veya eşyanın iadesi gibi talepleri ön ödeme ile ortadan kalkmaz.

Ön Ödeme Kapsamı Dışında Kalan Suçlar

• Üst sınırı 6 ayı aşan hapis cezası öngörülen suçlar
• Nitelikli halleri nedeniyle ceza miktarı artan suçlar
• Kanunda açıkça ön ödeme kapsamı dışında bırakılan suçlar (örneğin, bazı cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, kamu güvenliğine karşı ağır suçlar)
• Tekerrür halinde, ön ödeme miktarı artırılır veya ön ödeme imkanı ortadan kalkabilir

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Ön ödeme nedir?
Ön ödeme, ceza yargılamasında belirli hafif suçlar için şüpheli veya sanığın belirlenen miktarı ödemesi halinde kamu davası açılmamasını veya açılmış davanın düşmesini sağlayan bir uygulamadır. Bu sayede mahkeme süreci yaşanmadan dosya kapanır.
Hangi suçlar ön ödemeye tabidir?
Sadece adli para cezası gerektiren veya kanunda öngörülen hapis cezasının üst sınırı 6 ayı aşmayan suçlar ön ödeme kapsamındadır. Ayrıca bazı özel suçlar da kanun gereği ön ödeme kapsamına alınmıştır.
Ön ödeme miktarı nasıl hesaplanır?
Adli para cezası maktu ise kanunda belirtilen miktar, gün esasına göre ise alt sınırdan ve 2024 yılı itibariyle günlük 100 TL üzerinden hesaplanır. Hapis cezası için de her gün karşılığı 100 TL esas alınır.
Ön ödeme yaparsam sabıka kaydım olur mu?
Hayır, ön ödeme ile sonuçlanan dosyalar adli sicil kaydına işlenmez. Ancak, yalnızca yeni bir soruşturma veya kovuşturma sırasında dikkate alınmak üzere kaydedilir.
Ön ödeme ile uzlaştırma aynı anda uygulanabilir mi?
Hayır, ön ödeme kapsamındaki suçlarda uzlaştırma hükümleri uygulanmaz. Ön ödeme önceliklidir.
Ön ödeme süresi ne kadardır?
Şüpheliye yapılan tebligattan itibaren 10 gün içinde ön ödeme yapılmalıdır. Talep edilirse üç eşit taksitte ödeme imkanı da vardır.
Ön ödeme yapılmazsa ne olur?
Ön ödeme yapılmazsa, soruşturma veya kovuşturma kaldığı yerden devam eder ve dosya mahkemeye taşınabilir.
Ankara’da ön ödeme sürecinde avukat desteği neden önemlidir?
Ön ödeme sürecinde hak kaybı yaşanmaması, ödeme miktarının doğru hesaplanması ve sürecin mevzuata uygun yürütülmesi için bir Ankara avukat veya Ankara ceza avukatı ile çalışmak büyük avantaj sağlar.
Ön ödeme hakkı birden fazla kez kullanılabilir mi?
Taksirli suçlar hariç, 5 yıl içinde tekrar ön ödeme kapsamındaki bir suçu işleyen kişinin ön ödeme miktarı artırılır.
Ön ödeme ile ilgili daha fazla bilgiye nereden ulaşabilirim?
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve Resmî Gazete’de yayımlanan güncel mevzuat metinlerinden detaylı bilgi edinebilirsiniz. Ayrıca Ankara ceza avukatı ile iletişime geçerek sürecinize özel danışmanlık alabilirsiniz.


Yargıtay 4. Ceza Dairesi E. 2021/4723, K. 2021/20306, T. 22.6.2021
DAVA : Yerel Mahkemece verilen hükümler temyiz edilmekle, başvurunun
süresi ve kararın niteliği ile suç tarihine göre dosya görüşüldü:
KARAR : 6136 Sayili Kanuna muhalefet suçundan kurulan hükmün temyizinde; 6136 Sayılı Kanun'un 13/4. maddesinde düzenlenen yasak niteliği haiz
mermi bulundurma sucunun, 02.12.2016 tarihli Resmi Gazete ‘de yayımlanarak
ayni tarihte yürürlüğe giren 6763 Sayılı Kanun'un 12. maddesiyle değişik 5237
Sayılı Kanun'un 75. maddesi uyarınca ön ödeme kapsamına alındığı anlaşılmakla, mahkemece sanığa usulüne uygun şekilde ön ödeme ihtarı yapılıp sonucuna göre hukuki durumunun değerlendirilmesinde zorunluluk bulunması, : Bozmayı gerektirmiş, sanık ... müdafisinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmüş olduğundan, farklı gerekçeyle tebliğnameye uygun olarak HÜKMÜN BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi asamadan basla-yarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine karar verildi


Ücretsiz ön değerlendirme almak için Avukata Sor sayfasını ziyaret edebilirsiniz.