Boşanma Davalarında Aile Konutu Nedir?

Boşanma Davalarında Aile Konutu Nedir?

Boşanma süreci, yalnızca eşlerin kişisel yaşamlarını değil, aynı zamanda ortak mallarını ve özellikle aile konutu olarak kullanılan taşınmazı da doğrudan etkiler. Aile konutu, evlilik birliğinin merkezi kabul edilen, eşlerin ve çocukların birlikte yaşadığı, günlük hayatın sürdürüldüğü yerdir.
Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesi, aile konutunun korunmasını özel olarak düzenlemiştir. Bu düzenleme ile amaçlanan, ekonomik olarak daha zayıf olan eşin ve çocukların barınma hakkının güvence altına alınmasıdır.
Aile konutu, eşlerden birinin üzerine kayıtlı olabilir; ancak bu durum, diğer eşin haklarını ortadan kaldırmaz. Kanuna göre, bir taşınmazın aile konutu olarak kabul edilebilmesi için şu şartlar aranır:

  • Eşlerin fiilen orada yaşaması,
  • Evlilik birliğinin merkezi olması,
  • Sürekli yaşama amacıyla kullanılması.

Bu yönüyle yazlık, geçici konaklama yerleri veya kiralık kısa süreli evler aile konutu sayılmaz.

Aile Konutunun Hukuki Niteliği ve Koruma Amacı

Aile konutu, sadece maddi bir taşınmaz olarak değil, evlilik birliğinin devamı için özel bir hukuki koruma altına alınmış mekân olarak değerlendirilir. Kanun koyucu, özellikle ekonomik açıdan güçsüz olan eşin barınma hakkının korunması için tek taraflı işlemlere sınırlama getirmiştir.

Eşin Rızası Olmadan İşlem Yapılamaz

Eşlerden biri, diğerinin açık rızası olmadan aile konutu üzerinde;

  • Satış,
  • Kira,
  • İpotek,
  • Bağış
  • gibi tasarruf işlemlerinde bulunamaz.

Bu kural, konutun maliki olan eşin mülkiyet hakkını sınırlandırır; çünkü aile birliğini koruma amacı ön plandadır.
Rıza olmadan yapılan işlemler geçersizdir ve diğer eş tarafından iptal davası açılabilir. Bu tür durumlarda Ankara’da boşanma davalarıyla ilgilenen uzman bir avukat desteği almak, hak kaybı yaşanmaması açısından önemlidir.

Aile Konutunun Tapu Kaydında Belirtilmesi ve Eşin Rızası

Aile konutu korumasının tam olarak işlemesi için taşınmazın tapu kaydına “aile konutu şerhi” konulması gerekir. Bu şerh, üçüncü kişilerin taşınmaz üzerindeki tasarrufları engellemekte ve eşin rızası olmadan yapılan işlemleri önlemektedir.

Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur?

Eşlerden biri tapuya başvurarak, aile konutu şerhi işlemini kolaylıkla yaptırabilir. Gerekli belgeler:

  • Nüfus kayıt örneği (evlilik birliğini kanıtlayan),
  • İkametgâh belgesi (konutun fiilen kullanıldığını gösteren),
  • Eşin kimlik fotokopisi.

Tapu müdürlüğü, bu belgelerle başvuru yapıldığında şerhi resen işler.
Şerh konulduktan sonra malik eşin tek başına satış yapması, kiraya vermesi veya ipotek ettirmesi mümkün değildir.

Boşanma Sürecinde Aile Konutunun Paylaşımı Nasıl Olur?

Boşanma davası açıldığında en sık karşılaşılan konulardan biri, aile konutunun hangi eşte kalacağıdır. Burada belirleyici olan, mülkiyet değil, kullanım hakkıdır.

Boşanma Davası Devam Ederken Kullanım

Mahkeme, dava süresince konutun kimde kalacağına karar verebilir. Genellikle çocukların velayeti kendisine verilen eşin konutta oturmaya devam etmesine izin verilir.
Diğer eş, bu durumda kira bedeli talep edebilir; ancak mahkeme, mağduriyet yaratmamak için bu bedeli çoğunlukla düşük tutar.

Boşanma Sonrası Durum

Boşanma kesinleştikten sonra aile konutunun durumu, mal rejimi hükümlerine göre belirlenir:

  • Edinilmiş mallara katılma rejimi varsa, konutun değeri paylaştırılır.
  • Mal ayrılığı rejimi varsa, malik olan eş mülkiyeti korur; ancak diğer eş belirli süre konutta oturma hakkı isteyebilir.

Eşin Haberi Olmadan Aile Konutunun Satılması Durumu

Bazı durumlarda malik eş, diğer eşin rızası olmadan aile konutunu üçüncü bir kişiye satabilir. Bu işlem, eğer tapuda aile konutu şerhi yoksa, üçüncü kişinin iyi niyetli olması hâlinde geçerli kabul edilir.
Ancak eğer şerh varsa, satış işlemi hukuken geçersiz sayılır.
Bu gibi hallerde diğer eş;

  • Tapu iptali ve tescil davası,
  • Tasarrufun iptali davası,
  • Tazminat davası açabilir.

Bu süreçte uzman bir avukat desteğiyle hareket etmek hak kaybını önler. Aile konutu davaları, teknik bilgi gerektirdiği için Ankara Ceza Avukatı sayfasında da belirtildiği gibi, tecrübeli hukukçular tarafından yürütülmelidir.

Mahkeme Uygulamaları ve Emsal Kararlar

Yargıtay kararları, aile konutu korumasını geniş yorumlamaktadır. Eşlerin kısa süre ayrı yaşaması veya taşınmazın kiralık olması, aile konutu niteliğini ortadan kaldırmaz.
Emsal Karar:
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/5678 E., 2019/11234 K. sayılı kararında, “Evlilik birliğinin fiilen devam ettiği süreçte, malik olmayan eşin rızası olmadan yapılan satışın geçersiz olduğu” hükmüne varmıştır.
Bu karar, aile konutu üzerindeki tasarrufların sadece malik eşin değil, diğer eşin de rızasına tabi olduğunu bir kez daha vurgulamaktadır.

Aile Konutu Şerhinin Kaldırılması veya Devri

Boşanma kesinleştiğinde veya eşler fiilen uzun süredir ayrı yaşıyorsa, aile konutu şerhi kaldırılabilir.
Bu işlem, şerhin amacının ortadan kalktığı durumlarda mümkündür.
Tapu müdürlüğüne başvuru yapılması ve mahkeme kararının ibraz edilmesi gerekir.
Ayrıca aile konutu satılacaksa, diğer eşin noter onaylı yazılı rızası alınmalıdır.
Rıza olmadan yapılan satışlar, sonradan iptal edilebilir ve malın iadesi istenebilir.

Aile Konutunda Oturma Hakkı ve Kira Geliri

Mahkeme, boşanma sonrası çocukların velayeti kendisine verilen eşe, konutta oturma hakkı (intifa hakkı) tanıyabilir.
Bu hak, belirli bir süre veya süresiz olabilir.
Oturma hakkı devam ederken malik eş, konutu satamaz veya kiraya veremez.
Eğer malik olmayan eş, boşanmadan sonra konutta oturuyorsa, diğer eş kira talebinde bulunabilir. Ancak bu talep mahkeme kararıyla sınırlandırılabilir.

Ankara’da Boşanma Davalarında Aile Konutu Konusunda Uzman Avukat Desteği

Boşanma davaları, hem duygusal hem de hukuki açıdan en karmaşık süreçlerden biridir. Özellikle aile konutu gibi önemli bir taşınmaz söz konusu olduğunda, uzman desteği almak büyük önem taşır.
Ankara’da faaliyet gösteren Koçak Hukuk Danışmanlık, aile hukuku alanında uzman avukatlarıyla boşanma sürecinde müvekkillerine profesyonel destek sağlar.
Eşin rızası olmadan yapılan işlemler, tapu şerhi talepleri veya aile konutunun paylaşımı gibi konularda deneyimli bir ekiple hareket etmek, mağduriyet yaşanmasını önler.
Sorularınız için Avukata Sor sayfasından detaylı bilgi alabilir veya doğrudan İletişim sayfası üzerinden Ankara’daki hukuk ofisiyle görüşebilirsiniz.

Boşanma Davalarında Aile Konutu ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Aile konutu şerhi olmayan ev satılırsa ne olur?

Eğer tapuda şerh yoksa, üçüncü kişi iyi niyetli kabul edilir ve satış geçerli olur. Ancak şerh varsa, satış iptal edilebilir.

Konut eşimin adına, ama ben oturuyorum. Hak iddia edebilir miyim?

Evet. Evlilik birliği süresince fiilen oturulan yer aile konutu sayılır. Malik siz olmasanız bile kullanım hakkınız korunur.

Aile konutu şerhini kim koydurabilir?

Eşlerden biri, tek başına tapuya başvurarak aile konutu şerhi koydurabilir. Diğer eşin rızası gerekmez.

Boşanma sonrası aile konutu kime verilir?

Mahkeme, genellikle çocukların velayetini alan eşin konutta oturmasına karar verir. Malik olmayan eşe de belirli süre oturma hakkı tanınabilir.

Aile konutu ipotek edilebilir mi?

Eşin açık rızası olmadan ipotek işlemi yapılamaz. Aksi hâlde ipotek geçersiz olur.