Tanıma ve Tenfiz Davası Nedir? Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Geçerliliği

Yabancı ülkelerde verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma ve tenfiz davası açılması gerekir. Özellikle boşanma kararları, nafaka hükümleri, velayet düzenlemeleri veya tazminat kararları gibi konularda bu davalar büyük önem taşır. Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının en sık karşılaştığı hukuki işlemlerden biri olan tanıma ve tenfiz davası, Türk hukuk sisteminde belirli şartlara bağlanmıştır.

Tanıma ve Tenfiz Davası Arasındaki Fark Nedir?

Tanıma Davası Nedir?

Tanıma davası, yabancı bir mahkeme kararının yalnızca “hukuki geçerliliğinin” Türkiye’de kabul edilmesini sağlar. Bu davada kararın içeriği icra edilmez, yalnızca hükmün Türkiye’de tanınması amaçlanır.
Örneğin, Almanya’da boşanma kararı verilmiş bir çiftin, Türkiye’de de medeni durumlarının “boşanmış” olarak işlenebilmesi için tanıma davası açılması gerekir.

Tenfiz Davası Nedir?

Tenfiz davası ise, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de “icra edilebilir” hale getirilmesidir. Yani, sadece tanınmakla kalmaz; Türk mahkemeleri bu kararı kendi kararları gibi uygular.
Örneğin, Fransa’da bir nafaka kararı verilmişse, Türkiye’de bu nafakanın tahsil edilebilmesi için tenfiz kararı alınması gerekir.

Hangi Kararlar Tanıma ve Tenfize Konu Olabilir?

Türk mahkemeleri, yalnızca “yargı organları tarafından verilmiş ve kesinleşmiş” kararları tanıyabilir veya tenfiz edebilir.
Bu kapsama genellikle şu kararlar girer:

• Boşanma kararları
• Velayet, nafaka ve mal paylaşımı kararları
• Tazminat kararları
• İş, ticaret ve borç ilişkilerinden doğan mahkeme kararları

Ancak idari kurumlar tarafından verilmiş kararlar, noter onaylı belgeler veya tahkim kararları bu kapsamda değildir. Tahkim kararları için ayrı prosedür olan “tahkim tenfizi” uygulanır.

Tanıma ve Tenfiz Davasında Aranan Şartlar

1. Kesinleşmiş Bir Yabancı Mahkeme Kararı Olmalı

Tanıma veya tenfiz davasına konu olan kararın, verildiği ülkede artık itiraz veya temyiz yoluna gidilemez şekilde kesinleşmiş olması gerekir. Kesinleşme şerhi, genellikle kararın ait olduğu ülkeden alınan onaylı belgeyle ispat edilir.

2. Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine Girmemeli

Yabancı mahkeme, Türkiye’nin “münhasır yetkisine” giren bir konuda karar vermişse, bu karar Türkiye’de tanınmaz. Örneğin, Türkiye’de gayrimenkul üzerindeki ayni haklarla ilgili davalar yalnızca Türk mahkemelerinde görülür.

3. Kamu Düzenine Aykırılık Olmamalı

Yabancı mahkeme kararı, Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmamalıdır. Örneğin, adil yargılanma hakkına açıkça aykırı bir kararın Türkiye’de tanınması mümkün değildir.

4. Karşılıklılık (Mütekabiliyet) İlkesi

Tenfiz davalarında, Türkiye ile kararın verildiği ülke arasında karşılıklılık (mütekabiliyet) şartı aranır. Yani, o ülke de Türk mahkemesi kararlarına geçerlilik tanıyor olmalıdır.
Ancak tanıma davalarında bu şart aranmaz.

Tanıma ve Tenfiz Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Bu davalarda görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.
Yetkili mahkeme ise şu şekilde belirlenir:

• Türkiye’de ikamet eden tarafın bulunduğu yer mahkemesi,
• Taraf Türkiye’de yaşamıyorsa, Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden biri tercih edilebilir.

Ankara’da yaşayanlar için davalar genellikle Ankara Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde açılır. Detaylı bilgi için Ankara Ceza Avukatı sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Tanıma ve Tenfiz Davası Nasıl Açılır?

1. Dava Dilekçesi Hazırlanması

Dava, davacı veya vekili tarafından Asliye Hukuk Mahkemesi’ne sunulan dilekçeyle başlar. Dilekçede kararın verildiği ülke, kararın konusu ve talep (tanıma veya tenfiz) açıkça belirtilmelidir.

2. Gerekli Belgeler

• Yabancı mahkeme kararı (aslı veya onaylı örneği)
• Kararın kesinleştiğini gösteren belge
• Apostil şerhi (Lahey Sözleşmesi’ne taraf ülkeler için)
• Yeminli tercüman tarafından yapılmış Türkçe tercüme
• Vekaletname (avukat aracılığıyla açılıyorsa)

3. Dava Süreci

Mahkeme, belgeleri inceler ve şartlar sağlanmışsa tanıma veya tenfiz kararı verir. Karşı taraf davaya katılabilir veya itirazda bulunabilir. Dava süreci genellikle 2–6 ay arasında sonuçlanır.

Yabancı Boşanma Kararlarının Tanınması

Yabancı ülkede boşanmış olan Türk vatandaşlarının, bu kararın Türkiye’de de geçerli olabilmesi için tanıma davası açması gerekir.
2018’de yapılan düzenlemeyle, tarafların birlikte başvurması halinde dava açmadan da nüfus müdürlüklerinde tanıma işlemi yapılabilmektedir. Ancak karşı taraf rıza göstermiyorsa, dava yolu zorunludur.
Bu süreçte hata yapılmaması için profesyonel destek almak önemlidir. Deneyimli avukat kadromuzla Avukata Sor sayfamızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Tenfiz Kararı Sonrası Ne Olur?

Mahkeme tenfiz kararı verdiğinde, yabancı mahkeme kararı artık Türkiye’de “Türk mahkemesi kararı” gibi uygulanabilir hale gelir.
Bu şu sonuçları doğurur:

• Nafaka kararları icra edilebilir,
• Maddi veya manevi tazminat kararları tahsil edilebilir,
• Velayet veya mal paylaşımı kararları infaz edilebilir.

Tanıma ve Tenfiz Davasında Sık Yapılan Hatalar

• Kararın kesinleşme belgesi olmadan dava açılması
• Apostil şerhi bulunmayan belgelerle başvuru yapılması
• Tercümenin yeminli tercüman tarafından yapılmaması
• Yanlış mahkemede dava açılması
• Vekaletnamede tanıma–tenfiz yetkisinin bulunmaması

Bu hatalar davanın reddine veya sürecin uzamasına neden olur. Ankara merkezli hukuk büromuz, bu konuda çok sayıda tanıma ve tenfiz davası yürütmüş ve olumlu sonuçlar almıştır.

Tanıma ve Tenfiz Kararlarının Türkiye’de Sonuçları

1. Nüfus Kayıtlarına İşlenme

Özellikle boşanma kararlarında, tanıma kararı sonrasında nüfus müdürlüğü tarafından medeni durum “boşanmış” olarak güncellenir.

2. Mal Rejimi ve Miras Etkileri

Tanıma ve tenfiz kararları, eşler arasındaki mal rejimi veya miras haklarını da etkiler. Bu nedenle kararın zamanında tanınması önemlidir.

3. Çocuk Velayeti ve Nafaka İcrası

Yabancı mahkemede verilen velayet ve nafaka kararları, tenfiz kararı alındıktan sonra Türkiye’de icra edilebilir hale gelir.

Ankara’da Tanıma ve Tenfiz Davası Açmak

Ankara, hem Türkiye’nin başkenti olması hem de yurt dışında yaşayan birçok vatandaşın adresinin burada kayıtlı olması nedeniyle tanıma ve tenfiz davalarında önemli bir merkezdir.
Koçak Hukuk Danışmanlık olarak, Ankara Asliye Hukuk Mahkemeleri nezdinde yürütülen tanıma ve tenfiz davalarında müvekkillerimize hızlı, güvenilir ve sonuç odaklı destek sunuyoruz.
Dava süreci veya belgeler hakkında ayrıntılı bilgi almak için İletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz.

Tanıma ve Tenfiz Davalarında Emsal Kararlar

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2019/2547 E., 2020/3121 K.

Yargıtay, tanıma davasında yabancı mahkeme kararının kesinleşmiş olması gerektiğini vurgulamış, aksi durumda davanın reddine karar verilmesini hukuka uygun bulmuştur.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 2020/4512 E., 2021/2234 K.

Tenfiz davasında karşılıklılık ilkesinin sağlanmadığı ülkelerde, Türk mahkemesi kararlarının da tanınmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle mahkeme, karşılıklılık şartı oluşmadığı için tenfiz talebini reddetmiştir.

Neden Avukat Desteği Almalısınız?

Tanıma ve tenfiz davaları, teknik açıdan karmaşık ve belge yoğun süreçlerdir. Belgelerin eksiksiz hazırlanması, sürelerin doğru takip edilmesi ve mahkemede etkili temsil sağlanması için avukat desteği alınması büyük önem taşır.
Koçak Hukuk Danışmanlık olarak, Ankara merkezli ceza ve özel hukuk alanında uzman kadromuzla bu süreçlerde müvekkillerimize profesyonel destek sağlamaktayız.