Hakaret Suçu Nedir, Cezası Ne Kadardır? (TCK 125)

Hakaret Suçu Nedir?

Hakaret suçu, bir kişinin onur, şeref ve saygınlığına saldırı niteliği taşıyan söz, yazı veya davranışlarla işlenen bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi (TCK 125) bu suçu açıkça düzenlemektedir. Kanuna göre, bir kimsenin onurunu zedeleyebilecek nitelikteki ifadeleri kullanmak, toplum içinde veya özel bir ortamda olsa dahi cezai yaptırıma yol açar.
Günümüzde sosyal medya, dijital mesajlaşma platformları ve kamuya açık ortamlarda yapılan paylaşımlar nedeniyle hakaret suçları çok daha sık gündeme gelmektedir. Özellikle Twitter, Instagram, Facebook gibi platformlarda yapılan yorumlar ya da paylaşımlar, “ifade özgürlüğü” sınırını aştığında hakaret suçu kapsamında değerlendirilebilir.
Ankara gibi büyük şehirlerde, özellikle sosyal medya kaynaklı hakaret dosyalarının sayısı son yıllarda ciddi biçimde artmıştır. Bu nedenle hem bireylerin hem de avukatların bu konuda hukuki sınırları iyi bilmesi gerekir. Bu tür durumlarda bir Ankara Ceza Avukatı desteği almak, sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından son derece önemlidir.

Hakaret Suçunun Unsurları

Bir davranışın hakaret suçu olarak değerlendirilebilmesi için bazı yasal unsurların oluşması gerekir. Bu unsurların eksikliği halinde ceza verilmez. TCK 125’e göre hakaret suçunun unsurları şunlardır:

1. Mağdurun Onur, Şeref veya Saygınlığına Saldırı

Suçun temel unsuru, mağdurun toplum içindeki itibarıdır. Kişinin onuruna, şerefine veya saygınlığına doğrudan saldırı varsa hakaret suçu oluşur. Örneğin, “ahlaksız, dolandırıcı, şerefsiz” gibi ifadeler kişilik değerlerine doğrudan saldırı niteliği taşır.

2. Fiil veya Sözle İşlenme

Hakaret suçu hem sözle hem de davranışla işlenebilir. Yani sadece bir kelimeyle değil, bir jest, el hareketi veya yazılı paylaşım da bu suçu oluşturabilir. Örneğin:

• Sosyal medyada birine küçük düşürücü yorum yapmak,
• Kamuya açık bir yerde el hareketiyle aşağılama,
• E-posta veya mesaj yoluyla hakaret içeren ifadeler kullanmak.

3. Kasıt Unsuru

Hakaret suçu kasıtlı bir suçtur. Failin, karşı tarafı küçük düşürme veya onurunu zedeleme kastı taşıması gerekir. Şaka amacıyla veya yanlış anlaşılma sonucu yapılan ifadeler her zaman suç oluşturmaz. Bu noktada ceza yargılamasında niyet çok önemlidir.

TCK 125’e Göre Hakaret Suçunun Cezası

Türk Ceza Kanunu madde 125’e göre, hakaret suçunun temel hali için öngörülen ceza şöyledir:

“Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da sövmek suretiyle bir kimsenin onuruna saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.”

Ancak bu ceza, suçun işlendiği yere, şekline ve mağdurun durumuna göre artabilir.

1. Alenen Hakaret

Eğer hakaret suçu alenen işlenmişse, yani kamuya açık bir ortamda veya internet üzerinden çok sayıda kişiye ulaşacak şekilde yapılmışsa, ceza altıda bir oranında artırılır.

2. Kamu Görevlisine Hakaret

Görevinden dolayı bir kamu görevlisine hakaret edilirse ceza bir yıldan iki yıla kadar hapis cezasına kadar çıkabilir. Örneğin, bir polis memuruna görev esnasında hakaret etmek bu kapsamdadır.

3. Dini, Siyasi veya Etnik Kimliğe Göre Hakaret

Mağdurun dini inancı, siyasi görüşü, etnik kökeni veya cinsiyet kimliği sebebiyle yapılan hakaretlerde, ceza artırılır. Bu tür ifadeler toplumda nefret suçu kapsamına da girebilir.

Hakaret Suçunda Sosyal Medya Paylaşımlarının Önemi

Son yıllarda en çok karşılaşılan dosyalar, sosyal medya üzerinden hakaret davalarıdır. Özellikle Twitter, Instagram veya YouTube yorumlarında sarf edilen ifadeler, TCK 125 kapsamında suç teşkil edebilir.

1. Sosyal Medyada Hakaretin Delilleri

Bir paylaşımın veya yorumun silinmesi, delil olmaktan çıkarmaz. Ekran görüntüsü, noter onayı veya BTK kayıtları mahkemede delil olarak kullanılabilir. Bu nedenle mağdur, hakarete uğradığında paylaşımı hemen belgelemelidir.

2. Anonim Hesaplardan Yapılan Hakaretler

Anonim hesaplardan yapılan hakaretlerde failin tespiti, savcılık kararıyla IP adresi üzerinden mümkündür. Bu durumda mağdur, şikâyet dilekçesiyle Cumhuriyet Savcılığı’na başvurmalıdır. Avukat aracılığıyla yapılan şikayetler daha etkili ve hızlı sonuç verir.

3. Şikayet Süresi

Hakaret suçu şikayete tabi bir suçtur. Mağdurun, hakaret fiilini ve failini öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayetçi olması gerekir. Bu süre geçirilirse dava açılamaz.

Hakaret Suçunda Şikayet Süreci ve Dava Aşamaları

Bir kişi kendisine hakaret edildiğini düşünüyorsa, izlemesi gereken hukuki süreç belirli adımlardan oluşur:

1. Delillerin Toplanması

Öncelikle, hakaretin ispatı için delillerin toplanması gerekir. Ekran görüntüleri, mesaj kayıtları, video veya ses kayıtları en önemli kanıtlardır.

2. Savcılığa Şikayet

Mağdur, bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Başsavcılığı’na dilekçe vererek şikayetini iletebilir. Dilekçede hakaretin ne zaman, nasıl ve kim tarafından yapıldığı detaylı biçimde anlatılmalıdır.

3. Soruşturma Aşaması

Savcılık, şikayet üzerine delilleri toplar, gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırır. Fail tespit edilirse iddianame hazırlanarak ceza davası açılır.

4. Ceza Dava Süreci

Dava, Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülür. Mahkeme, ifadeleri, delilleri ve tanıkları değerlendirir. Failin kastı, sözlerin içeriği ve olayın bağlamı karara doğrudan etki eder.

5. Karar ve İtiraz

Mahkeme sonunda sanığa hapis veya adli para cezası verilebilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) veya erteleme de söz konusu olabilir. Taraflar karara istinaf yoluyla itiraz edebilirler.

Hakaret Suçunda Cezayı Etkileyen Faktörler

Hakaret suçlarında her dosya aynı şekilde sonuçlanmaz. Mahkemeler birçok unsuru dikkate alır:

• Hakaretin yapıldığı ortam (özel mi, aleni mi)
• Taraflar arasındaki ilişki (eş, iş arkadaşı, kamu görevlisi vb.)
• Failin pişmanlık göstermesi veya özür dilemesi
• Hakaretin provoke edilip edilmediği
• Suçun internet üzerinden işlenip işlenmediği

Bu kriterler, cezada indirim veya artırıma neden olabilir. Ayrıca, karşılıklı hakaret durumunda her iki taraf da cezalandırılabilir.

Hakaret Suçunda Uzlaşma ve Ceza Ertelemesi

TCK 125 kapsamındaki hakaret suçu uzlaşmaya tabi bir suçtur. Bu, tarafların dava öncesinde uzlaşarak cezai süreci sonlandırabileceği anlamına gelir. Uzlaşma gerçekleşirse dava düşer ve ceza uygulanmaz.
Eğer failin sabıkası yoksa ve mahkeme ceza verse bile, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) veya ceza ertelemesi uygulanabilir. Bu durumda sanık belirli bir süre içinde yeni bir suç işlemezse ceza hiç uygulanmaz.

Hakaret Suçuna İlişkin Yargıtay Kararlarından Örnekler

• Yargıtay 18. Ceza Dairesi bir kararında, “aptal” kelimesinin hakaret suçu oluşturduğuna hükmetmiştir.
• Ancak başka bir kararda, “beceriksiz” ifadesinin bağlama göre eleştiri kapsamında değerlendirilebileceğini belirtmiştir.
• Sosyal medya paylaşımlarında kullanılan “etiketleme” (örneğin bir kişinin adını açıkça yazmak) ise aleniyet unsurunu güçlendirir.

Bu kararlar, hakaret suçunda bağlamın ve niyetin önemini açıkça göstermektedir.

Hakaret Suçu Nedeniyle Avukat Desteği Almak

Hakaret suçuna maruz kalan veya bu suçla suçlanan kişilerin, sürecin en başında profesyonel destek alması gerekir. Ceza yargılamasında yanlış bir ifade, eksik delil veya hatalı savunma ciddi sonuçlar doğurabilir.
Bu nedenle Ankara Ceza Avukatı desteği almak sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından büyük önem taşır.
Ayrıca sorularınız için doğrudan Avukata Sor sayfası üzerinden uzman avukatlara ulaşabilir veya İletişim formu aracılığıyla hukuki danışmanlık talep edebilirsiniz.