Denetimli Serbestlik Nedir? Şartları, İhlali 2025

Denetimli Serbestliğin Hukuki Niteliği ve Amacı

Denetimli serbestlik, ceza infaz sisteminde hükümlülerin topluma yeniden kazandırılmasını amaçlayan bir uygulamadır. Türk Ceza Kanunu ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Bu sistem, mahkûmun kalan cezasını cezaevi dışında, belirli koşullarla infaz etmesine imkân tanır.
Amaç, kişiyi cezadan tamamen soyutlamak değil; toplum içinde denetim ve rehberlik altında, yeniden sosyal hayata adapte olmasını sağlamaktır. Bu yönüyle denetimli serbestlik, cezaların sadece hapsetme yoluyla değil, rehabilite edici yöntemlerle de infaz edilebileceğini gösteren çağdaş bir yaklaşımdır.

Denetimli Serbestlikten Kimler Yararlanabilir?

Denetimli serbestlikten yararlanabilmek için belirli koşulların oluşması gerekir. Bu koşullar, hem cezanın türüne hem de süresine bağlıdır.

1. Cezanın Türü ve Süresi

Hükümlünün aldığı ceza, genellikle kısa süreli hapis cezaları veya infazın son döneminde kalan süreyi kapsar. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 105/A maddesine göre:

• Hükümlü, cezasının belirli bir kısmını cezaevinde geçirdikten sonra kalan kısmını denetimli serbestlik kapsamında dışarıda infaz edebilir.
• 2023 ve 2024 yıllarında yapılan düzenlemelerle birlikte bu süre 1 yıldan 3 yıla çıkarılmış, bazı durumlarda 5 yıla kadar uygulanabilir hale gelmiştir.

2. Disiplin Cezası Almamış Olmak

Hükümlünün cezaevinde bulunduğu süre boyunca disiplin suçu işlememesi gerekir. Cezaevi kurallarına uymayan, firar eden veya cezaevi güvenliğini tehdit eden kişiler bu haktan yararlanamaz.

3. Kasıtlı Suçlarda Farklı Uygulama

Kasten işlenen suçlarda denetimli serbestlik süresi genellikle daha kısa tutulur. Özellikle ağır ceza kapsamındaki suçlarda, iyi halin ispatı ve toplum açısından risk değerlendirmesi daha sıkı yapılır.

Denetimli Serbestlik Başvurusu Nasıl Yapılır?

Denetimli serbestlik sürecini başlatmak için hükümlünün veya vekilinin başvuru yapması gerekir. Bu noktada profesyonel bir Ankara Ceza Avukatı ile çalışmak, sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından büyük önem taşır.

1. Başvuru Yeri

Başvurular, hükümlünün bağlı bulunduğu infaz savcılığına veya denetimli serbestlik müdürlüğüne yapılır. Cezaevi idaresi, hükümlünün şartları taşıyıp taşımadığını değerlendirerek dosyayı savcılığa iletir.

2. Gerekli Belgeler

Başvuruda genellikle şu belgeler istenir:

• Mahkeme kararının kesinleşmiş örneği
• Ceza infaz kurumu disiplin durumu belgesi
• Hükümlünün kimlik fotokopisi
• Gerekli dilekçe ve başvuru formları

3. Değerlendirme ve Karar

İnfaz savcılığı, başvuruyu inceledikten sonra hükümlünün denetimli serbestlik hükümlerinden yararlanıp yararlanamayacağına karar verir. Uygun görülmesi halinde, hükümlü belirlenen koşullar altında tahliye edilir.

Denetimli Serbestlik Şartları Nelerdir?

Denetimli serbestlik uygulaması, hükümlünün cezasını tamamen özgür biçimde değil, belirli kurallar dahilinde infaz etmesini gerektirir. Bu şartlar, hükümlünün kişisel durumu, suçu ve ceza süresi göz önünde bulundurularak belirlenir.

1. Adres Bildirme ve Gözetim

Hükümlü, belirlenen adresinde ikamet etmek zorundadır. Adres değişikliği yapacaksa, bu durumu mutlaka denetimli serbestlik birimine bildirmelidir.

2. Belirli Aralıklarla Denetim

Hükümlü, belirlenen günlerde denetimli serbestlik merkezine giderek imza atmak veya mülakatlara katılmak zorundadır. Bu uygulama, kişinin toplum içinde disiplinli bir yaşam sürmesini amaçlar.

3. Çalışma veya Eğitim Yükümlülüğü

Bazı durumlarda hükümlüye kamu hizmeti yükümlülüğü getirilir. Örneğin; haftada belirli saatlerde kamu kurumlarında çalışabilir veya eğitim programlarına katılabilir.

4. Uzak Durma veya Tedavi Yükümlülüğü

Uyuşturucu, alkol veya şiddet içerikli suçlarda, mahkeme hükümlüye tedavi veya psikososyal destek programına katılma şartı koyabilir.

Denetimli Serbestlik İhlali Nedir?

Denetimli serbestlik ihlali, hükümlünün kendisine tanınan şartları yerine getirmemesi anlamına gelir. Bu durum, sistemin en kritik noktalarından biridir; çünkü ihlal halinde hükümlü tekrar cezaevine gönderilebilir.

1. İmza veya Rapor Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi

Hükümlü belirlenen günlerde karakola veya denetimli serbestlik müdürlüğüne gidip imza atmazsa, bu durum ihlal sayılır.

2. Adres Değişikliğini Bildirmemek

Adres değişikliğini bildirmemek, kontrolsüzlük riski oluşturur ve denetim otoriteleri açısından ciddi bir ihlaldir.

3. Kamu Hizmetine Devam Etmemek

Mahkeme tarafından verilen kamu hizmeti yükümlülüğü yerine getirilmezse, bu da ihlal nedenidir.

4. Tedavi veya Eğitim Programına Katılmamak

Madde bağımlılığı veya öfke kontrolü gibi programlara katılmamak, sistemin rehabilitasyon amacını ortadan kaldırır. Bu durumda infaz savcılığı ihlal raporu düzenleyerek yeniden cezaevi sürecini başlatabilir.

Denetimli Serbestlik İhlalinin Sonuçları

Denetimli serbestlik ihlali, hükümlü açısından ciddi sonuçlar doğurur.

• Hükümlünün cezaevine geri gönderilmesi mümkündür.
• Daha önce kazandığı iyi hal indirimleri iptal edilebilir.
• Yeniden denetimli serbestlik talebinde bulunması belirli süre engellenebilir.

İhlalin tespiti halinde, infaz savcılığına bağlı denetim kurulu tarafından değerlendirme yapılır ve gerekli karar alınır.

Denetimli Serbestlik Süresince Avukat Desteği

Her ne kadar sistem denetim altına alınmış olsa da, süreç boyunca birçok hukuki ayrıntı söz konusudur. Bu nedenle profesyonel bir Ankara Ceza Avukatı desteği almak, hak kaybı yaşanmaması için son derece önemlidir.
Avukat, hem başvuru sürecinde hem de olası ihlallerde doğru hukuki yönlendirmeyi sağlar. Özellikle infaz hukukunda deneyimli bir avukat, şartlı tahliye, infaz erteleme veya denetimli serbestlik gibi süreçlerin en verimli şekilde sonuçlanmasına katkı sunar.

Denetimli Serbestlikte Süre Hesabı Nasıl Yapılır?

Denetimli serbestlik süresi, hükümlünün aldığı ceza miktarına göre hesaplanır. Genel kural olarak, cezasının belirli bir kısmını infaz ettikten sonra kalan kısmı denetim altında geçirilir.
Örneğin; 6 yıl hapis cezası alan bir hükümlü, infaz kanunu gereği belirli oranda indirimden yararlandıktan sonra kalan süresini denetimli serbestlik kapsamında dışarıda geçirebilir. Bu hesaplama, cezanın niteliğine, suçun türüne ve infaz kanunundaki özel düzenlemelere göre değişir.

Denetimli Serbestlik Sürecinde İletişim ve Hukuki Danışmanlık

Bu sürece dair her aşamada profesyonel destek almak, hem sürecin hızını hem de sonucunu olumlu etkiler. Koçak Hukuk Danışmanlık olarak, infaz hukuku, denetimli serbestlik ve ceza infaz süreciyle ilgili tüm konularda müvekkillerimize kapsamlı hukuki destek sunuyoruz.
Sorularınız için Avukata Sor sayfamızdan bizimle iletişime geçebilir veya doğrudan İletişim sayfamızdan randevu talep edebilirsiniz.

Denetimli Serbestlikte Yeniden Suç İşlenmesi Durumu

Hükümlünün denetimli serbestlik süresi içinde yeniden suç işlemesi, sistemin temelini zedeleyen bir durumdur. Bu durumda:

• Yeni suç için ayrı bir yargılama süreci başlar.
• Denetimli serbestlik hakkı iptal edilir.
• Önceki cezanın kalan kısmı cezaevinde infaz edilir.

Bu nedenle avukat rehberliğinde süreci doğru yönetmek, kişisel özgürlük açısından kritik önemdedir.

Denetimli Serbestlik Kararına İtiraz Edilebilir mi?

Evet. Denetimli serbestlik başvurusu reddedilen veya ihlal nedeniyle kaldırılan kişiler, infaz hâkimliğine itiraz edebilir.
İtiraz süresi genellikle kararın tebliğinden itibaren 7 gündür.
İtiraz dilekçesinde, hukuka aykırılık nedenleri ve deliller açıkça belirtilmelidir.

Denetimli Serbestlikte Sosyal Uyum ve Rehabilitasyon

Bu sistemin nihai hedefi, bireyin suçtan uzak, toplumla uyumlu bir yaşam sürmesidir. Denetimli serbestlikte görevli uzmanlar, psikologlar ve sosyal çalışmacılar hükümlünün bu amaca ulaşmasına destek olur.
Bu sayede kişi hem cezai sorumluluğunu yerine getirir hem de yeniden suç işleme riski azaltılır.