Anlaşmalı Boşanma Davasında Velayet Hususunun Belirlenmesi 2025
Boşanma süreci, yalnızca eşler arasındaki hukuki bağın sona ermesiyle sınırlı değildir; aynı zamanda çocukların geleceğini doğrudan ilgilendiren hayati konuları da kapsar. Bu konuların başında velayet gelir. Özellikle anlaşmalı boşanma davalarında velayet hususunun doğru ve açık bir şekilde belirlenmesi, hem tarafların mağduriyet yaşamaması hem de çocuğun üstün yararının korunması açısından son derece önemlidir.
2025 yılı itibarıyla uygulamada velayet meselesi, anlaşmalı boşanma davalarının en kritik noktalarından biri olmaya devam etmektedir. Peki, anlaşmalı boşanma davasında velayet nasıl belirlenir, hangi şartlar aranır, mahkeme nelere dikkat eder?
Anlaşmalı Boşanma Nedir?
Türk Medeni Kanunu’na göre anlaşmalı boşanma davası, tarafların evliliğin sona ermesi konusunda irade birliği sağlamaları ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hakkında uzlaşmaları halinde mümkündür.
Anlaşmalı boşanma için gerekli şartlar:
- Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,
- Tarafların boşanma konusunda kararlı ve özgür iradeyle anlaşmış olması,
- Mahkemeye sunulan anlaşmalı boşanma protokolünün hakimin onayından geçmesi.
Velayet Nedir?
Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık, korunma ve temsil haklarını kapsayan, ebeveynlere yüklenmiş bir hak ve sorumluluktur. Evlilik devam ettiği sürece velayet anne ve baba tarafından ortak kullanılır. Ancak boşanma durumunda velayet, mahkeme kararıyla eşlerden birine verilir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Velayet Nasıl Belirlenir?
Anlaşmalı boşanma davalarında taraflar, velayetin kimde olacağı konusunda önceden anlaşmalı ve bunu boşanma protokolünde açıkça belirtmelidir.
- Protokolde, çocuğun kimin yanında kalacağı, kişisel ilişki düzeni ve iştirak nafakası konuları yer almalıdır.
- Hakim, protokolde belirtilen velayet düzenlemesini inceleyerek çocuğun üstün yararına uygun bulursa kabul eder.
- Eğer protokol, çocuğun menfaatine aykırıysa hakim bu düzenlemeyi reddedebilir.
Çocuğun Üstün Yararı İlkesi
Velayet kararlarında çocuğun üstün yararı en temel ilkedir. 2025 yılı itibarıyla mahkemeler şu kriterleri özellikle dikkate almaktadır:
- Çocuğun yaşı ve gelişim süreci,
- Anne ve babanın ekonomik durumu,
- Ebeveynlerin çocukla ilgilenme kapasitesi,
- Eğitim, sağlık ve sosyal çevre imkanları,
- Çocuğun psikolojik durumu.
Örneğin; küçük yaştaki çocukların genellikle anne yanında kalması tercih edilirken, daha büyük yaştaki çocukların görüşleri de dikkate alınmaktadır.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Velayet Düzenlemesi
Protokolde velayetle ilgili mutlaka yer alması gereken hususlar şunlardır:
- Çocuğun velayetinin hangi ebeveyne verileceği,
- Diğer ebeveynle kurulacak kişisel ilişki günleri (hafta sonu, bayram, yaz tatili vb.),
- Çocuğun eğitim, sağlık ve bakım masrafları için ödenecek iştirak nafakasının miktarı,
- Tarafların bu hususlarda karşılıklı mutabakat sağladığına dair ifadeler.
Hakimin Rolü
Anlaşmalı boşanma davalarında hakimin görevi, tarafların sunduğu protokolü çocuğun yararına uygunluk açısından incelemektir. Hakim şu durumlarda protokolde değişiklik yapabilir:
- Çocuğun menfaatine aykırı bir velayet düzenlemesi varsa,
- Kişisel ilişki günleri çocuğun eğitim hayatını olumsuz etkiliyorsa,
- Nafaka miktarı çocuğun ihtiyaçlarını karşılamayacak düzeydeyse.
2025 Yılı Güncel Uygulamalar
- Mahkemeler, anlaşmalı boşanma protokollerinde velayet konusuna daha detaylı açıklamalar istemektedir.
- Çocukların görüşleri, özellikle 8 yaş ve üzeri çocuklarda daha sık dikkate alınmaktadır.
- Elektronik ortamda düzenlenen protokollerde dahi fiziki imza zorunluluğu devam etmektedir.
- İştirak nafakasının belirlenmesinde TÜFE oranları ve güncel ekonomik koşullar esas alınmaktadır.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Velayet Kararının Sonuçları
- Velayet, kesinleşmiş boşanma kararı ile birlikte geçerli olur.
- Velayet verilen taraf, çocuğun günlük yaşamı ve eğitimiyle ilgili tüm kararları alabilir.
- Diğer tarafın çocukla kişisel ilişki hakkı saklıdır.
- Çocuğun menfaati değiştiğinde, velayetin değiştirilmesi için yeni dava açılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Anlaşmalı boşanma protokolünde velayet kararı değiştirilebilir mi?
Evet, taraflar anlaşarak protokolü değiştirebilir; hakim de uygun bulursa hükme bağlar.
2. Çocuk hangi ebeveyni seçebilir mi?
Evet, özellikle 8 yaş ve üzeri çocukların görüşleri dikkate alınır ancak son kararı hakim verir.
3. Anlaşmalı boşanma sonrası velayet değiştirilebilir mi?
Evet, çocuğun menfaatinin değişmesi halinde velayet değiştirilmesi davası açılabilir.
4. Anlaşmalı boşanmada hakim protokolü reddedebilir mi?
Evet, eğer protokol çocuğun üstün yararına aykırıysa reddedebilir.
Sonuç
Anlaşmalı boşanma davalarında velayet, en önemli ve hassas konulardan biridir. Tarafların doğru ve net bir şekilde protokol düzenlemesi, çocuğun yararını koruyan bir düzenleme yapılması ve hakimin onayı ile süreç sağlıklı şekilde sonuçlanır. 2025 yılı itibarıyla mahkemeler, çocuğun üstün yararı ilkesini merkeze alarak velayet düzenlemelerinde daha titiz davranmaktadır.
Anlaşmalı boşanma ve velayet davalarıyla ilgili profesyonel hukuki destek almak için kocakhukukdanismanlik.com adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.