Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Başlama Anı ve Amacı

Türkiye’de evlilik birliği içinde edinilen malların paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümlerine göre belirlenir. 2002 yılında yürürlüğe giren Türk Medeni Kanunu ile birlikte, kanuni mal rejimi olarak “edinilmiş mallara katılma rejimi” kabul edilmiştir. Bu yazıda, bu rejimin başlama anı ve amacı ayrıntılı biçimde ele alınacaktır.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tanımı

Edinilmiş mallara katılma rejimi, evlilik süresince eşlerin edindiği malların, evlilik sona erdiğinde paylaşım esaslarına göre bölüştürülmesini düzenleyen sistemdir. Bu rejimde her eş, kendi kişisel mallarının sahibi olur; buna karşın evlilik süresince elde edilen gelir, gayrimenkul, araç veya tasarruf gibi mallar edinilmiş mal sayılır ve diğer eşin de bu mallarda katılma alacağı hakkı doğar.
Bu sistem, evlilik süresince eşlerin birlikte ekonomik değer yaratmasını koruma altına alır ve özellikle gelir getiren tarafın üstünlüğünü engeller. Dolayısıyla rejim, ekonomik dengeyi ve adaleti sağlamayı hedefler.

Rejimin Başlama Anı: Kanun Ne Diyor?

Edinilmiş mallara katılma rejiminin başlama anı, Türk Medeni Kanunu’nun yürürlük tarihi ve evlilik tarihi dikkate alınarak belirlenir.

1 Ocak 2002 Sonrası Evlilikler

1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, bu tarihten sonra yapılan tüm evliliklerde edinilmiş mallara katılma rejimini otomatik olarak geçerli kılmıştır. Yani eşler evlenirken özel bir mal rejimi sözleşmesi yapmamışlarsa, evlilikle birlikte bu rejim kendiliğinden uygulanır.

1 Ocak 2002 Öncesi Evlilikler

Bu tarihten önce evlenen eşler için, 2002’den itibaren mal rejimi kendiliğinden edinilmiş mallara katılma rejimine dönüşmüştür. Önceki yıllarda geçerli olan mal ayrılığı rejimi, 1 Ocak 2002 itibarıyla sona ermiş ve yeni sistem yürürlüğe girmiştir.
Ancak eşler isterlerse noter huzurunda sözleşme yaparak eski rejimlerinden birini (örneğin mal ayrılığı veya paylaşmalı mal ayrılığı) sürdürebilirlerdi.

Evlilikten Önceki Mallar

Evlilik öncesi dönemde sahip olunan mallar kişisel mal kabul edilir. Dolayısıyla edinilmiş mallara katılma rejimi, evlilik tarihinden sonraki kazanımları kapsar. Bu ayrım, mal paylaşımı davalarında oldukça önemlidir; çünkü bir malın edinilme zamanı, paylaşım hakkını doğrudan etkiler.

Evlilik Sürecinde Rejimin Uygulaması

Evlilik devam ettiği sürece, edinilmiş mallara katılma rejimi eşler arasında belirgin bir fark yaratmaz. Zira her iki eş de mallarını özgürce kullanabilir, satabilir veya yatırım yapabilir. Ancak önemli olan nokta, bu malların mülkiyet ve değer artış paylarının hangi rejime göre hesaplanacağıdır.
Evlilik sona erdiğinde – boşanma, ölüm veya iptal kararıyla – bu mallar edinilmiş ve kişisel mal olarak ikiye ayrılır.
Edinilmiş mallar eşit olarak paylaşılırken, kişisel mallar kime aitse onda kalır.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Amacı

Bu mal rejiminin temel amacı, evlilik birliği içinde oluşan ekonomik değeri adil biçimde paylaşmaktır. Türk Medeni Kanunu’nun bu yaklaşımı, toplumda eşitliği güçlendirmeyi ve özellikle ev içi emeğin de dolaylı olarak korunmasını sağlar.

Eşitlik ve Adalet İlkesi

Rejimin en önemli dayanağı, evlilikte eşlerin eşit haklara sahip olmasıdır.
Bir eşin çalışarak kazandığı maaşla alınan bir ev, diğer eşin ev içi emeğiyle desteklenmiş olabilir. Bu durumda kanun, gelir getiren eşin tek başına mülkiyet hakkı kazanmasını değil, diğer eşin de bu değerden pay almasını öngörür.

Ekonomik Dengenin Korunması

Bu rejim, özellikle gelir dağılımında dengesizlik olan evliliklerde adaleti sağlar.
Evlilik süresince bir eş çalışırken diğeri ev içi görevleri üstlenmişse, sistem bu emeği de korur. Bu yönüyle edinilmiş mallara katılma rejimi, sadece hukuk değil aynı zamanda sosyal adalet ilkesine de hizmet eder.

Boşanma Sonrasında Mağduriyetin Önlenmesi

Boşanma durumunda, eşlerden biri tüm ekonomik kaynakların sahibi iken diğeri ciddi mağduriyet yaşayabilirdi. Edinilmiş mallara katılma rejimi, bu mağduriyetleri önler ve boşanma sonrası mali dengeyi korur.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Unsurları

Bu rejimin doğru anlaşılması için, edinilmiş mal, kişisel mal, ve katılma alacağı kavramlarını açıklamak gerekir.

Edinilmiş Mal Nedir?

Evlilik süresince eşlerden birinin emek veya gelir karşılığı elde ettiği tüm mallar edinilmiş mal sayılır. Örnek olarak:

• Maaşla alınan gayrimenkuller
• Banka mevduatları
• Araçlar
• İşletme kazançları
• Emekli ikramiyesi

Kişisel Mal Nedir?

Evlilik öncesinde sahip olunan mallar, miras veya bağış yoluyla kazanılan değerler kişisel maldır. Kişisel mallar paylaşım dışındadır.

Katılma Alacağı Nedir?

Evlilik sona erdiğinde, bir eşin edinilmiş malları diğerine oranla daha fazlaysa, diğer eş bu farkın yarısı kadar pay talep edebilir. Bu hak “katılma alacağı” olarak adlandırılır.

Rejimin Sona Ermesi ve Paylaşım Süreci

Edinilmiş mallara katılma rejimi, genellikle boşanma davası ile birlikte sona erer.
Ancak taraflar arasında mal rejimi sözleşmesi yapılmışsa, sona erme tarihi bu sözleşmeye göre değişebilir.
Paylaşım sürecinde mahkemeler, malların edinilme tarihini, değer artışlarını, borçları ve katkı oranlarını dikkate alarak karar verir.
Örneğin bir daire evlilik süresince alınmışsa, kim adına kayıtlı olduğuna bakılmaksızın eşler arasında katılma payı oranında paylaşım yapılır.
Bu süreçte hukuki destek almak önemlidir. Deneyimli bir avukat, delillerin toplanması, katkı oranlarının hesaplanması ve davanın yürütülmesi sürecinde yönlendirici rol oynar.
Detaylı bilgi için Ankara Ceza Avukatı sayfamızı ziyaret edebilir veya Avukata Sor formu üzerinden bize ulaşabilirsiniz.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Avantajları

• Eşitlikçi bir paylaşım sağlar.
• Ev içi emeği hukuken tanır.
• Boşanma sonrası mali istikrarı korur.
• Mal kaçırma veya gizleme girişimlerine karşı koruma sunar.
• Sosyal adalet ilkesine uygunluk gösterir.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Dezavantajları

Her sistem gibi bu rejimin de uygulamada bazı zorlukları vardır:

• Malların kişisel mi yoksa edinilmiş mi olduğunun tespiti karmaşık olabilir.
• Delil toplama süreci uzun sürebilir.
• Taraflar arasında değer artış payı hesaplamasında anlaşmazlıklar yaşanabilir.

Bu nedenle, boşanma aşamasına gelmeden önce mal paylaşımı konusunda hukuki danışmanlık alınması, ileride yaşanabilecek uyuşmazlıkları önleyebilir.
İletişim sayfamızdan bize ulaşarak bu konuda profesyonel destek alabilirsiniz.

Yargı Kararlarından Örnekler

• Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2019/4823 E., 2020/2159 K.
• “Evlilik birliği içinde edinilen taşınmaz, kimin adına kayıtlı olursa olsun, diğer eşin de katkısı bulunduğu ölçüde edinilmiş maldır.”
• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2021/3425 E., 2021/8794 K.
• “Ev içi emek, ekonomik değeri olmayan ancak mal edinimine dolaylı katkı sağlayan bir unsur olarak kabul edilmelidir.”

Bu kararlar, edinilmiş mallara katılma rejiminin yalnızca gelir değil, emeği de esas aldığını açıkça göstermektedir.

Ankara’da Mal Paylaşımı Davaları

Evlilik sonrası mal paylaşımı davalarında Ankara’daki mahkemeler, Türk Medeni Kanunu’nun 218-241. maddeleri doğrultusunda karar verir.
Ankara’da yaşayan kişiler, mal paylaşımı ve edinilmiş mallara katılma konularında tecrübeli bir hukuk bürosundan destek almalıdır.
Koçak Hukuk Danışmanlık olarak, bu alanda birçok başarılı dava yürütmekteyiz.

Kısaca Özetlemek Gerekirse

• Edinilmiş mallara katılma rejimi, 1 Ocak 2002’de yürürlüğe girmiştir.
• Bu tarih sonrası evliliklerde varsayılan sistemdir.
• Evlilik süresince edinilen mallar paylaşım kapsamındadır.
• Kişisel mallar paylaşım dışıdır.
• Amaç, ekonomik adaleti ve eşitliği sağlamaktır.

Bu konuda detaylı bilgi almak veya kişisel durumunuza özel değerlendirme yaptırmak için avukata sor sayfasını kullanabilirsiniz.